Hindistan, Dünyanın En Büyük Plastik Kirliliği Kaynağı

Yapılan son araştırmalar Hindistan'ın dünyanın önde gelen plastik kirleticisi haline geldiğini doğruluyor. India Today'in 23 Haziran tarihli raporuna göre Hindistan, yılda 9,3 milyon ton plastik atık üretiyor ve bu da dünyadaki toplam plastik atıkların %20'sini oluşturuyor.—dünya çapında her beş plastik atıktan birine denk geliyor.

Plastik nereye gidiyor? Sadece %12'si geri dönüştürülüyor.

Hindistan'ın devasa plastik endüstrisinin arkasında son derece verimsiz bir atık bertaraf sistemi yatıyor. Veriler, ulusal plastik geri dönüşüm oranının yalnızca %12 olduğunu, bir diğer %20'sinin yakıldığını ve kalan yaklaşık %70'in ise kayıp olduğunu gösteriyor. Bu "kayıp plastik" nehirlere, tarım arazilerine, yol kenarlarına veya açık çöplüklere karışarak uzun vadede çevresel bir tehlike oluşturuyor.

Kirlilik Merkezleri: Ganj'dan Gecekondulara

Hindistan uzun zamandır kirlilik sorunlarıyla biliniyor: 2018'de dünyanın en kirli 15 şehrinden 14'ü Hindistan'daydı. Hatta Agence France-Presse burayı açıkça "plastik cehennemi" olarak nitelendirdi. Başkent Yeni Delhi, 2009'da plastik şişeleri yasakladı ve 2022'de tek kullanımlık plastikleri tamamen yasakladı. Ancak politika etkisiz kalmaya devam ediyor—Sebzelerin taşınmasında ve restoranların paket servisinde hala plastik kullanılıyor. Bir bölge sakini, "Çok fakiriz, başka seçeneğimiz yok." diye itiraf etti.

Ekonomik Olarak Güçlü Bir Devletin Felaket Bir Örneği

Örneğin Hindistan'ın en zengin eyaleti olan Maharashtra'yı ele alalım. Bölgede 2022 yılında 536 bin ton plastik atık üretilirken, kişi başına düşen yıllık ortalama atık miktarı kentsel alanlarda 5,36 kg, kırsal alanlarda ise 3,38 kg oldu. Kontrol altına alınmazsa 2040 yılına kadar plastik talebi yüzde 568 artacak, atık hacmi 3,58 milyon tona yükselirken geri dönüşüm oranı yüzde 19'dan yüzde 13'e düşecek. Daha da önemlisi, plastik yakma işlemi yılda 2,72 milyon ton karbondioksit salınımına neden oluyor; bu da 600.000 aracın yıllık emisyonuna eşdeğer.

Politika sadece teoriktir, ancak geri dönüşüm çok sayıda zorlukla karşı karşıyadır.

Hindistan, işletmelerin 2024 yılına kadar %100 plastik geri dönüşümü gerçekleştirmesini gerektiren Plastik Atık Yönetimi Kurallarını yürürlüğe koymuş olsa da gerçekler birçok boşlukla dolu. Modi, 2014 yılında "Önce tuvaletler, sonra tapınaklar" sloganıyla "Temiz Hindistan" kampanyasını başlatarak, 2019 yılına kadar Hindistan'ı temiz hale getirmeyi hedeflemişti. Yüz milyonlarca dolar harcanmasına rağmen, 2002 atık yönetim kuralları bile uygulanmadı. 2019 yılında temiz planı önemli miktarda para yatırarak yeniledi, ancak 2023 yılına gelindiğinde Hindistan'da altıdan az büyük atık yönetim şirketi vardı ve 26 milyonluk nüfusa sahip Mumbai'de yalnızca bir tane vardı.

Atık toplayıcıları zorlu bir çevrede yaşıyor: Hindistan'ın atık geri dönüşüm sistemi tam bir ekosistemdir ve en altta çöp sahalarının yakınında çalışan insanlar bulunur. En az kazananlar onlar ama tüm zinciri onlar destekliyor—Atıkların toplanması, ayrıştırılması ve üst tedarikçilere satılmasıyla günde yaklaşık 200 rupi kazanılıyor.

Bu 3,5 milyon atık toplayıcısı için tehditler farelerden, polislerden, köpeklerden, domuzlardan, maymunlardan ve çetelerden geliyor. Hayvanların yiyecek için rekabet ettiği bir ortamda, saldırgan bir sokak köpeği bile tehlikeli olabilir. Ama polis daha da korkutucu. Hindistan polisi günah keçisi aradığında, genellikle alt kasttan atık toplayıcıları hedef alıyor. Çeteler de büyük bir tehdit. Çöp dağlarında çetelerin toprak kapmak için rekabet etmesi ve çoğu zaman yoksulları kendileri için çalışmaya zorlaması nedeniyle kavgalar ve çatışmalar sıkça yaşanıyor.

Umut ışığı: Döngüsel ekonomi deneyleri başladı.

Teknik geri dönüşüm şirketlerinin sayısı artıyor: Örneğin Ganesha Ecosphere, 41 milyardan fazla şişeyi geri dönüştürerek 5,4 milyon metreküp çöplük alanından tasarruf sağladı.

Eyalet hükümeti bir yol haritası geliştirdi: Maharashtra, yeniden kullanılabilir ambalajları teşvik etmek ve geri dönüşüme yönelik tasarım teknolojilerini desteklemek gibi önlemlerle plastik geri dönüşüm oranını 2040 yılına kadar %48'e çıkarmayı planlıyor.

Sağlık maliyeti: Plastik atıklar halkı zehirliyor.

Açıkta yakma: Plastik atıkların açıkta yakılması gizli bir katildir. Bu geçici önlem, dioksinler, solunabilir partikül maddeler (PM2.5) ve sera gazı olan siyah karbon gibi güçlü kanserojenlerin salınmasına neden oluyor. Tıbbi araştırmalar, bu kirleticilerin yenidoğanlarda doğrudan kansere, solunum yolu hastalıklarına ve gelişim bozukluklarına yol açtığını doğrulamıştır.

Ağır metal kirliliği: Hindistan Bilim ve Çevre Merkezi'nin yaptığı bir analiz, Ganj Nehri ve kıyılarının çeşitli yollarla insan vücuduna girebilen önemli miktarda ağır metal (nikel, bakır, çinko, kadmiyum, kurşun ve manganez) içerdiğini göstermektedir. Nature Medicine, 2025 yılında, 2024 yılında ölen insanların beyin dokusundaki mikroplastik içeriğinin 2016 yılına göre %50 daha fazla, yaklaşık 7 gram olduğunu keşfetti - artık yaşayan her insanın beyninde en az bir kaşık plastik var ve kimse bundan kaçamıyor.